Đánh tay khi chạy bộ

Bởi

29/05/2022

Nếu đọc cuốn sách Meb cho người phàm của vận động viên kỳ cựu Meb Keflezighi (HCB Marathon Olympic 2004), bạn sẽ thấy có một đoạn ngắn trong đó Meb hướng dẫn runner đánh tay: “hãy tưởng tượng như bạn là một chàng cao bồi, súng đeo ở thắt lưng; động tác đánh tay cũng giống như động tác rút súng và bắn.” Nhìn chung, các HLV điền kinh khá chú ý tới tay đánh trong khi chạy, đặc biệt là ở cự ly ngắn: “Để chạy nhanh, bạn cần phải đánh tay bằng cách sử dụng lực từ bàn tay (nắm đấm) và cổ tay”.

Có lẽ nhiều runner chúng ta sẽ tự hỏi: Dáng đánh tay chuẩn như thế nào? Liệu có một tư thế đánh tay nào hiệu quả để cải thiện tốc độ khi chạy, cũng như không mất sức? Một nghiên cứu gần đây của Lance Brooks, một nghiên cứu sinh từ đại học Southern Methodist cùng với Peter Weyand (đại học SMU) và Kenneth Clark (đại học West Chester) cố gắng giải mã bí ẩn này.

Đối với các runner đường dài, mối quan tâm của các nhà khoa học tập trung vào hiệu suất sử dụng năng lượng. Vì trên một quãng đường dài lên tới 42km, sử dụng năng lượng một cách tối ưu nghĩa là bạn có nhiều năng lượng hơn để chạy, đồng nghĩa bạn sẽ chạy nhanh hơn (hoặc ít nhất là thoải mái, mạnh mẽ hơn).

Một nghiên cứu năm 2014 của Chirstopher Arellano và Rodger Kram cho thấy chúng ta cần phải bỏ thêm 3% năng lượng nếu để tay phía sau lưng khi chạy, 9% khi để chéo tay trước ngực và 13% khi để tay lên đầu. Có lẽ cũng vì lý do này mà chúng ta thường nghe tới lời khuyên “không nên đánh tay chéo qua ngực”. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu của Nike cũng cho rằng nên giảm thiểu chuyển động của cánh tay để giữ sức tốt hơn. Họ đã sáng tạo ra một loại ống bó tay giúp giữ phần khủy tay gần với ngực. Các thử nghiệm trong giai đoạn 2016-2017 (cùng thời điểm bắt đầu của dự án Breaking2) cho thấy khi sử dụng một loại ống bó tay này, runner sẽ tiết kiệm được đáng kể năng lượng. Tuy nhiên, dụng cụ này nhìn không được thời trang cho lắm (việc khuỷu tay quá gần ngực khiến bạn nhìn giống khủng long bạo chúa T-Rex khi chạy) và đã không được chấp thuận để sản xuất đại trà.

Nike cũng không phải là công ty duy nhất theo đuổi ý tưởng này. Đã có vài cá nhân từng đăng kí bản quyền cho một thiết bị hỗ trợ khuỷu tay khi chạy bộ tương tự như thiết kế của Nike. Thiết bị này giúp giữ cánh tay của runner luôn gập ở góc 90% và do đó tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng. Dưới đây là bản phác thảo của thiết bị này.

Hệ thống hỗ trợ đánh tay khi chạy, giúp khuỷu tay càng gần ngực càng tốt

Thiết bị hỗ trợ này có mục đích giúp cánh tay của runner di chuyển một cách tự nhiên theo quán tính của chân và ngăn ngừa chúng ta vung tay quá đà, làm lãng phí năng lượng. Khi sử dụng thiết bị này, thực chất chúng ta đánh tay theo quán tính của chân, chứ không phải dùng sức đánh tay để giúp cơ thể và chân có đà chạy.

Từ khía cạnh thời trang cũng như sự thoải mái, có lẽ không ai mua sản phẩm này. Và tôi cũng muốn nhấn mạnh tới việc chúng ta thường hay tập trung vào bề nổi, mà quên đi phần chìm. Lấy ví dụ: chúng ta thường đọc theo sách, xem YouTube cố gắng đổ người về trước, kéo dài sải chân sao cho giống dáng chạy của một thần tượng nào đó. Tuy nhiên chúng ta quên rằng, để có thể đổ người thì cơ trung tâm (core muscle – gồm bụng và lưng) phải khoẻ để có thể giữ trục cơ thể thẳng từ đầu tới chân. Và để có sải chân dài, đạp ra sau mạnh mẽ thì trước tiên bạn phải tập bổ trợ để cơ đủ khoẻ, chạy đủ nhanh thì động tác mới chuẩn.

Vì vậy, bạn chúng ta phải quá bận tâm về việc chỉnh sửa động tác đánh tay của mình làm gì. Tuy nhiên, việc chúng ta cần làm đó là hiểu đúng kết quả của nghiên cứu trên và áp dụng vào việc tập luyện của mình. Theo đó, để chạy đường dài, chúng ta cần tiết kiệm sức khi đánh tay. Để làm việc này, có mấy chú ý chính dựa theo nghiên cứu như sau:

Không nên đánh tay lệch qua trục cơ thể, sẽ mất sức
Giảm thiểu chuyển động của cánh tay để giữ sức
Tay đánh theo quán tính của chân, tránh vung tay quá đà

Brooks và cộng sự cho biết vẫn còn quá sớm để bác bỏ các lợi ích của việc đánh tay. “Chúng ta vẫn chưa biết được khả năng của những động tác đánh tay trong việc mang lại những lợi ích gián tiếp để cải thiện thành tích chạy bộ, đặc biệt đối với những VĐV trẻ tuổi”.