Năm 2019-2020 là những năm bùng nổ của các mẫu giày như Nike Next %, Nike Alphafly, Saucony Endorphin, Adidas Adizero v.v.. Điểm chung của các mẫu giày này là chúng được trang bị đệm lót siêu êm nhưng vẫn đảm bảo trọng lượng nhẹ, và các tấm carbon có chức năng đàn hồi và hỗ trợ lực khi chạy. Các mẫu giày này được giới chuyên gia gọi chung là “siêu giày”.
Vào năm 2019, một nhóm nghiên cứu bao gồm các chuyên gia marathon như Andy Jones và Michael Joyner và Sandra Hunter muốn tìm hiểu liệu kết quả thi đấu của các VĐV có sự phát triển đột biến khi các mẫu siêu giày trên được bán đại trà. Nghiên cứu thu thập dữ liệu của 50 vận động viên nam và nữ ở các giải chạy lớn (Boston, London, Chicago và New York marathon) từ năm 2010 đến 2019. Với hơn 3900 dữ liệu, kết quả cho thấy siêu giày giúp cải thiện thành tích khá đáng kể. Đáng ngạc nhiên hơn, các dữ liệu cũng cho thấy nữ VĐV gặt hái được nhiều lợi ích từ siêu giày hơn các nam VĐV.
2019: năm đột biến của thành tích
Từ 2010 đến 2018, thành tích chạy bộ khá đồng đều, và các VĐV elite không hẳn tập luyện nhiều hơn hoặc hiệu quả hơn. Không có sự thay đổi đáng kể nào về gien cũng như các VĐV chưa được thi đấu với các sản phẩm siêu giày. Thành tích trung bình của top 50 VĐV nam qua 4 giải chạy là 2:21:18, trong khi đó con số này từ nhóm VĐV nữ là 2:43:24.
Tuy nhiên tới năm 2019, thành tích này cải thiện lên 2:18:30 (tăng 2%) cho nhóm nam và 2:39:06 (tăng 2.6%) cho nữ.
Các dữ liệu còn chi tiết đến mức các nhà nghiên cứu có thể xem được ai sử dụng giày Nike, ai không sử dụng giày Nike, qua đó thấy được runner nào chuyển từ giày thường sang giày Nike. Có 239 runner như thế (trong đó có 101 runner nữ). Và trong nhóm runner chuyển sang sử dụng giày Nike này, các runner nam rút được 1:12 cho cự li marathon và các VĐV nữ rút 3:42, tương ứng với mức độ cải thiện 0.8% và 1.6%.
Ảnh hưởng của tốc độ
Vì sao thành tích của nữ được cải thiện tốt hơn nam khi sử dụng siêu giày? Tuy đây còn là một ẩn số khá lớn, chuyên gia tâm lí đồng thời là cựu VĐV Olympic Shalaya Kipp đưa ra hai giả thuyết vì sao các runners với thành tích thấp hơn lại đạt được nhiều lợi ích hơn từ siêu giày. Giả thuyết đầu tiên liên quan đến hiệu quả chạy bộ, hay tỉ lệ tiêu thụ oxy khi chạy. Giải thuyết thứ hai là khi vật thể di chuyển với vận tốc lớn hơn, chúng sẽ gặp phải nhiều lực cản hơn từ không khí.
“Khi một cá nhân chạy nhanh hơn, năng lượng cần thiết để phá vỡ lực cản không khí tăng với tỉ lệ cấp số nhân”, Kipp cho biết. Do đó, tuy hiệu quả chạy bộ tăng bằng nhau cho cả 2 giới (4% khi mang Vaporfly), phái nữ có sự tiến bộ thành tích tốt hơn vì họ chịu ít lực cản không khí hơn khi chạy với pace chậm hơn. Do đó, giới tính không quyết định bao nhiêu lợi ích bạn đạt được từ đôi giày mà là tốc độ của bạn. Do thành tích của các VĐV elite nữ chậm hơn 10% so với VĐV elite nam, sự cải thiện về thành tích là nhiều hơn cho phái nữ. Một nghiên cứu của New York Times cũng cho thấy các runner chậm sẽ tiến bộ nhiều hơn (so với bản thân họ) khi sử dụng siêu giày.
Khi Eliud Kipchoge hoàn thành cự li marathon tại Vienna vào tháng 10 năm 2019 với thành tích 1:59:40, tên của chân chạy người Kenya này xuất hiện trên mọi mặt báo vì anh đã làm phá vỡ mức thời gian 2 giờ cho cự li marathon. Sau Kipchoge vài giờ, Brigid Kosgei lập kỉ lục thế giới mới với thành tích 2:14:04, điều mà các runners cảm thấy còn không tưởng hơn kỉ lục của Kipchoge. Với kỉ lục cũ của nữ 2:15:25 được thiết lập vào năm 2003 của Paula Radcliffe, việc Kosgei xô ngã bức tường này đã gióng lên hồi chuông báo hiệu sự trỗi dậy của các VĐV elite nữ trên thế giới. Ngôi sao Marathon của Mỹ, Sarah Hall, gần đây đã có được kỉ lục cá nhân khi cô tiến bộ từ 2:26:20 lên 2:20:32 (tăng 4%) khi mang siêu giày của Asics.
Tầm quan trọng của dáng chạy
Sau Nike, nhiều runners đã cải thiện thành tích của mình với những mẫu siêu giày khác đến từ Adidas, Saucony và Hoka. Các nghiên cứu cho thấy sự cải thiện này không có một con số nhất định mà thay vào đó rơi vào một phạm vi. Phạm vi này phụ thuộc vào dáng chạy và các yếu tố khác. Các nghiên cứu cho thấy con số 4% của Nike không áp dụng cho tất cả mọi người. Hầu hết nghiên cứu với các dữ liệu thực tế đã chứng minh phạm vi này dao động từ 1% đến 2.5%. Tuy nhiên, điều này không làm cho các runner nản chí, khi mà hơn 70% runner đã mang siêu giày của Nike ở giải New York marathon năm 2019.
Theo nghiên cứu gần đây, có 3 nguyên nhân chính phía sau các lợi ích của siêu giày: (1) đệm carbon (2) phần giày nhẹ và phản ứng linh hoạt hơn và (3) đế giày dày hơn. Nghiên cứu kết luận: các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy các siêu giày có thể cải thiện thành tích lên tới 4%. Tuy nhiên, trong điều kiện thi đấu ngoài trời, sự cải thiện thành tích này là có thật nhưng chỉ số cải thiện sẽ thấp hơn trong điều kiện phòng thí nghiệm.”
Trong một nghiên cứu khác lấy dữ liệu từ Strava, bao gồm 577,000 cuộc đua Marathon và 496,000 cuộc đua Half Marathon ở hàng chục quốc gia tính từ tháng 4 năm 2014 đến tháng 12 năm 2019, các nhà nghiên cứu cũng có chung kết luận là các siêu giày mang lại hiệu quả hơn hẳn so với những đôi giày thường (Xem thêm trong bài viết Những đôi giày tốt nhất runner nên mua).
- Về tác giả
- Bài mới nhất
Nhân viên bán bột giặt, hạt nêm. Vận động viên phong trào chạy trail và triathlon ham vui. Thích ăn mì ramen và uống cà phê đen không đường.
