Tại cự li 1500 điền kinh của Olympic 2020, VĐV 20 tuổi người Na Uy Jakob Ingebrigtsen đã giành HCV với thành tích 3:28.32 (kỉ lục Olympic) sau khi áp đảo đối thủ Timothy Cheruiyot đến từ Kenya. Trong khi đó tại bộ môn triathlon, Kristian Blummenfelt cũng dành chiến thắng áp đảo trước các VĐV khác để lên ngôi vô địch. Đoàn Na Uy cũng có một HCV nữa ở môn điền kinh khi Karsten Warholm chiến thắng ở nội dung 400m rào nam, đồng thời phá luôn kỷ lục thế giới. Bài viết này sẽ giới thiệu phương pháp huấn luyện của các VĐV Na Uy nhằm giúp họ vươn tới đỉnh cao tại sự kiện thể thao lớn nhất hành tinh này.
Thực ra mà nói, những cái tên trên có thể khá xa lạ với người hâm mộ Việt Nam, nhưng các đối thủ ở Châu Âu và trên thế giới thì đã dè chừng họ từ lâu. Và Olympic Tokyo 2020 chẳng qua chỉ là trái ngọt sau một quá trình chuẩn bị dài hơi. Đơn cử Jakob Ingebrigtsen: sinh ra trong gia đình giàu truyền thống điền kinh, anh trai Henrik và Filip của anh là những VĐV hàng đầu ở cự li trung bình và đều đã thi đấu tại các kì thế vận hội trước đó (Henrik ở London và Filip ở Rio). Tuy chỉ có Jakob giành được HCV, cả ba an hem đều đoạt chức vô địch châu Âu ở cự li 1500m.
Điều gì đã khiến cho anh em nhà Ingebrigtsen thành công đến như vậy? Một nghiên cứu 2019 đã thu thập dữ liệu tập luyện trong vòng 7 năm của ba anh em. Nghiên cứu này, kèm một vài nghiên cứu khác và các cuộc phỏng vấn các HLV đã hé lộ một số bí quyết thành công của các các chân chạy người Na Uy. Các báo cáo đều ủng hộ phương pháp luyện tập 80/20: 80% khối lượng được chạy ở pace nhẹ nhàng, và phần còn lại được dành cho các bài tập tốc độ. Tuy nhiên, có một chi tiết đáng suy ngẫm mà các runner nên để tâm đến.

Chơi nhiều môn thể thao
Hai người anh trai Henrik và Filip của Jakob từng choi bóng đá cũng như thi đấu trượt tuyết ở lứa tuổi thiếu niên. Họ không thật sự tập trung cho chạy bộ cho đến khi 17 tuổi khi mà cả hai chạy từ 140 đến 160 dặm mỗi tuần dưới sự huấn luyện của cha họ, Gert Ingebrigtsen. Jakob tham gia câu lạc bộ chạy từ năm 7 tuổi và thi đấu hầu hết các cự li như nước rút và chạy vượt rào. Khi 10 tuổi, anh chạy 8.2km băng đồng (cross country) với pace 4. Còn Kristian Blummenfelt thì khỏi phải nói, để thành VĐV triathlon thì đương nhiên anh này phải biết bơi từ nhỏ, đồng thời làm quen với môn xe đạp và chạy bộ từ sớm. Năm 2011, khi mới 17 tuổi, Kristian tham dự giải vô địch Châu Âu bộ môn chạy băng đồng trước khi dành HCĐ môn triathlon tại giải vô địch Châu Âu năm 2015.
Nhiều nhà khoa học, trong đó có David Epstein và tựa sách mới nhất Range, đã đưa ra các bằng chứng thuyết phục cho việc tập luyện nhiều môn thể thao từ nhỏ sẽ góp phần mang đến thành công sau này. Tuy nhiên, trường hợp của Jakob cho thấy điều ngược lại, cũng như thực tế rằng có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của VĐV theo thời gian.
Bài tập interval có kiểm soát
Một điểm chung của anh em nhà Ingebrigtsen, Kristian Blummenfelt và Karsten Warholm là các VĐV này đều tập luyện một cách cực kỳ khoa học, dựa vào thông số chính là nồng độ lactate khi chạy, thay vì tập luyện một cách tuỳ hứng. Các HLV của họ không ngần ngại khẳng định điều này với giới hâm mộ.
Lấy ví dụ về bài tập của anh em nhà Ingebrigtsen. Thay vì tập cái bài chạy tempo một mình, họ thường chạy interval với các tổ 2000-3000 mét trong khi cha họ, ông Gert, theo dõi lượng lactate của các con mình bằng cách bấm lỗ tai, lấy máu và đo trên máy cầm tay, hiện kết quả ngay lập tức. Điều này ngăn không cho họ không tập luyện quá sức, một cái bẫy mà phần lớn VĐV chuyên nghiệp thường rơi vào. Khoảng 23% đến 25% tổng quãng đường của anh em nhà Ingebrigtsen được tập luyện ở pace interval chậm, với nhịp tim ở quãng 82%-92% nhịp tim tối đa. Nhờ vào sự trợ giúp của cha, họ không bao giờ chạy quá đà.
Arild Tveiten, HLV triathlon của đội tuyển Na Uy, từng bật mí rằng các VĐV của ông thường tập các bài interval tốc độ ở ngưỡng lactate 2.5-3.0 mmol/l. Đây là một mức khá thấp so với con số 4.0 mmol/l mà giới thể thao vẫn quan niệm là chỉ số “vàng” và sử dụng lâu này. Riêng với nhà vô địch Kristian, HLV cho phép anh ấy chạy thoải mái ở ngưỡng lactate cao hơn một chút nếu muốn, do khả năng thải lactate của VĐV này thuộc hàng top thế giới, hiếm người có được. Điều này dường như cũng được chứng minh trong màn thi đấu tại Olympic Tokyo 2020 (Xem thêm bài Phân tích chiến thắng của Kristian Blummenfelt tại Olympic Tokyo).
:focal(899x715:901x713)/origin-imgresizer.eurosport.com/2021/07/26/3181778-65190828-2560-1440.jpg)
Thành công đến từ chăm chỉ
Có một nghiên cứu tại Tây Ban Nha được xuất bản trước nghiên cứu về gia đình Ingebrigtsen vài tháng. Các VĐV của nghiên cứu này chạy tổng cộng 4.800km/năm, tức là khoảng 88km mỗi tuần, với thời gian trung bình 7 năm. Các VĐV chạy khoảng 66% thời lượng ở pace chậm, 34% ở pace nhanh, interval.
Tác giả nghiên cứu này là Arturo Casado muốn xem liệu thành tích thi đấu có tương ứng với các buổi tập luyện nặng như tempo, interval (ngắn và dài) hay không. Kết luận của nghiên cứu là: Không.
Tổng khối lượng tập luyện thường dẫn đến thành công nhiều hơn (tỉ lệ liên quan 0.75). Tỉ lệ liên quan bằng 1 nghĩa là 100% liên quan, 0 nghĩa là không liên quan và -1 nghĩa là hoàn toàn đối nghịch. Báo cáo cho thấy chính các bài tập nhẹ đóng vai trò quan trọng để có thành tích tốt (tỉ lệ 0.68). Các bài tempo (tỉ lệ 0.58) và các bài interval ngắn (tỉ lệ 0.56) có vẻ không quá ảnh hưởng tới kết quả. Riêng các bài interval dài có vẻ không mang đến nhiều hiệu quả (tỉ lệ liên quan 0.22).
Casado kết luận nếu runner muốn thi đấu với thành tích tốt nhất, việc chạy nhiều, chạy dài (còn gọi là tích luỹ mileage) là cần thiết. Ông cũng cho biết hiệu quả của bài tempo không chỉ nằm ở việc đóng góp vào mileage mà nó còn phục vụ những mục đích nhất định (như tập cải thiện ngưỡng lactate). Trong khi đó, các buổi tập interval ngắn phục vụ tốt cho mục đích tốc độ ở trong một chu kỳ nhất địch của giáo án, nhưng các tổ interval dài lại không hiệu quả.
- Về tác giả
- Bài mới nhất
Nhiệm vụ chính của Ad ở BoiDapChay.com là đi dọn dẹp, biên tập, dịch bài, soát lỗi chính tả. Ad yêu thích cả 3 môn bơi, đạp, chạy nhưng không chơi giỏi môn nào, vì thế Ad quyết định chơi thêm một môn thứ 4 đó là triathlon. Hy vọng chăm chỉ quay tay vận may sẽ tới <3